Elma’da, Gustave Courbert’in L’ Origine Du Monde isimli eserinden yola çıkan kurgu, resmi sipariş eden Osmanlı devlet adamı Halil Şerif Paşa ve ressam Courbert’in üzerinde şekilleniyor. Enis Batur, ünlü resimden esinlenilerek yazılan beş romanın aksine farklı bir yoldan giderek, hem gerçekleri araştırıyor hem de gerçeklerden arta kalan boşlukları kurguluyor. Sıradan bir romanın aksine yazarın, yazma aşamasındaki deneyimleri, araştırmaları, düşünceleri, hayal gücü, yazma teknikleri, masasının üzerindeki notlardan bilgisayarına kadar olan süreci okuyucuyla paylaşması beni etkileyen bölümlerdi.
Enis Batur’un Elma’sı, ilk baskısını 2001 yılında yapmış ve daha sonra ihbar edilip mahkemeye verilmiş. Bir dönem okuyucudan uzak kalan kitap için 2005 yılında beraat kararı çıkmış ve daha sonra üç baskı daha yapmış. Elimdeki baskı Sel Yayıncılık’a ait 4. Baskı.
Elma için son alınan karar şu şekilde yansımış tutanaklara:
“kitabın kapağında ve içerisinde kullanılan resimlerin dünyaca ünlü müzelerde sergilendiği, halkın ar ve haya duygularını incitici olmadığı, sanat değeri bulunduğundan unsurları itibariyle oluşmayan suçtan sanıkların beraatine, kitap hakkında verilmiş toplatma kararının kaldırılmasına” şeklinde geçerek sonuçlanmıştır.”kitabın kapağında ve içersinde kullanılan resimlerin dünyaca ünlü müzelerde sergilendiği, halkın ar ve haya duygularını incitici olmadığı, sanat değeri bulunduğundan unsurları itibariyle oluşmayan suçtan sanıkların beraatine, kitap hakkında verilmiş toplatma kararının kaldırılmasına” şeklinde geçerek sonuçlanmıştır.”kitabın kapağında ve içersinde kullanılan resimlerin dünyaca ünlü müzelerde sergilendiği, halkın ar ve haya duygularını incitici olmadığı, sanat değeri bulunduğundan unsurları itibariyle oluşmayan suçtan sanıkların beraatine, kitap hakkında verilmiş toplatma kararının kaldırılmasına” şeklinde geçerek sonuçlanmıştır.
Yıl, 2013. Enis Batur’un Elma’sının benzeri davalar aradan 12 sene geçmesine rağmen hala karşımıza çıkıyor. Son birkaç yılda dava edilen, okullarda yasaklanan kitap sayılarındaki artışları hepimiz biliyoruz. Sel Yayıncılık şimdi de Guillaume Apollinaire’nin “Genç Bir Don Juan’ın Maceraları nedeniyle mahkemelik. Umarım bu dava da Sel Yayıncılık’ın lehine sonuçlanır.
Elma (Örgü Teknikleri Üzerine Bir Roman Denemesi) ; Yabancı ve Öteki, Gölgeler Mağarası, Dans, Kırkaltı Çarpı Ellibeş ve Bir Elma Kuramı olarak beş bölüme ayrılıyor. Her bölümde olayların farklı bir süreci anlatılıyor. İlk iki bölümde Halil Bey ve Courbet’i elde olan imkanlar dahilinde daha yakından tanıyor, ressamın ve siparişi veren koleksiyoncunun iç dünyalarına ulaşmaya çalışıyoruz. Dans bölümünde Enis Batur’un roman denemesi tamlamasından neyi anlatmaya çalıştığını okuyoruz. Kırkaltı Çarpı Ellibeş başlıklı bölüm, 26 Haziran 1995’te Paris Orsay Müzesi’nde sergilendiğinde şaşkınlık yaratan tabloyu detaylarıyla anlatıyor. Enis Batur bu bölümde, ders verdiği sınıfta öğrencileriyle birlikte bu resim üzerine yaptıkları 35 saatlik çalışmadan bahsediyor. ‘Bir resim, önce, onda ne görüyorsak odur.’ Söyleminden yola çıkarak resmi irdeliyorlar. Bir Elma Kuramı bölümünde ise uyku, yaradılış, yasak ve varoluş kavramlarında elma’yı arıyoruz. Elma simgesinin ardındaki dünyalara bakarken tekvin üzerine düşünmemek elde değil. Kaçınılmaz olarak, Enis Batur’un düşünme üzerine açtığı yola girmiş bulunuyorum.
Kitabın Dans bölümünde okur ve okumak üzerine yazılmış bölümlerde neredeyse altını çizmediğim hiçbir satır yok. Bu bölümünde hiçbir parçayı metinden ayırmak gibi bir kötülüğü yapamayacağım için merak edenlerin kitabı alıp okumasını öneriyorum. ( sayfa77- 81, Sel Yayıncılık, 2012)
Son olarak kendi yazma eyleminin sonuçlarını sorguluyor yazar:
‘Kitaplar kurdum, kuruyorum. Kitaplarımla bir ağ, bir labirent, düşüncelerimle ve duyarlığımla yaşadıklarımdan oluşacak bir örgü kurdum, kuruyorum. Ne örüyorum? … Kendi elimle kendi düğümümü kuruyor olabilir miyim? …’
Bırakacağım izler, bırakacağımı umduğum iz, benim ölümüme, ölümlülüğüme sürmüş bir cezaya, meyvesi, elması olduğum bir ilk, ön günaha karşı diklenişimin sanırım beyhude belgeleri olacak… ‘
Resim sanatı , bahsi geçen kitaplar ve düşünürler, yaratılış, yazma ve okuma üzerine farklı görüş açıları içeren bu kitap akıcı ve anlaşılır bir anlatım tarzına sahip. Deneyimli bir yazarın bu ilginç çalışması öğretici bir okuma şöleni sunuyor okuyucuya.
Konserve Ruhlar 